30 Eylül 2012 Pazar

Çizginin Doğuşu III

Malcolm Wheeler-Nicholson


Amerika için 1930'lu yıllar Büyük Buhran yılları olarak hatırlanır. 1929 yılında New Yok Dow Jones endeksi iki günde yaklaşık % 23 değer kaybetti. 20'li yıllar Amerika'da federal hükûmetin ülkenin kalkınması için büyük işler yaptığı,zenginlik ve refahın hakim olduğu, harcamaların, borçlanmaların giderek arttığı, ekonomik büyüklüğün ve borsa endekslerinin düzenli olarak büyüdüğü yıllardı. Bu borsa çöküşü ile birlikte işsizlik bir anda tarihi yüksek bir seviyeye ulaştı, bankalar ardı ardına battılar ve Amerika dört sene boyunca süren, etkileri ise İkinci Dünya Savaşı sonrasına kadar hissedilen bir ekonomik krize girdi.

Bu büyük ekonomik halka en önemli etkileri ticaretin durma noktasına gelmesi ve işsizliğin korkunç boyutlara ulaşması oldu. İnsanlar hayatta kalabilmek için ülkenin bir ucundan öbür ucuna gezici işçi olarak seyahat etmeye, ya da para kazanabilmek için değişik işler yapmaya başladılar. Amerika bir anda zengin ve refah içerisinde bir ülkeden çalışan ve işsiz kesimin büyük sıkıntılar çektiği bir ülke haline gelmişti.

Bu ortam içinde Malcolm Wheeler-Nicholson'ın yayın hayatına getireceği büyük yenilikler vardı. 


Büyük Buhran patladığında Wheeler-Nicholson Amerikan ordusunda süvari olarak görev yapmış ve binbaşı rütbesine kadar yükselmiş, 30'lu yaşlarının sonunda, yazmaktan ve kendini ifade etmekten keyif alan bir adamdı. Daha ordudayken savaş sanatı üzerine kitaplar yazmaya başlamıştı. 1922 yılında başkan Harding'e hitaben ordudaki emir komuta zincirini ve bazı üst rütbeli subayları eleştiren bir açık mektup yazdı. Başta New York Times olmak üzere tüm gazeteler bu sansasyonel mektubu birinci sayfaya taşıdı. Bu mektup Wheeler-Nicholson'ın divan-ı harb'de yargılanmasına ve sonunda da ordudan ayrılmasına yol açtı. 

1923'de ordudan ayrıldıktan sonra Wheeler-Nicholson kendini iyice yazmaya verdi. İlk önce popüler romanlar yazmaya çalıştıysa da devrin yaygın edebiyat akımı olan Pulp daha fazla ürün verdiği alan oldu. Görsel betimlemelerin ön planda olduğu basit hikayeli macera öyküleriydi bunlar. 

Binbaşı New York yayın dünyasında ünlü olmuştu. 1925 yılında hem kendi yapıtlarını kendi yayınlama düşüncesiyle, hem de o zamanın gözde sanat dalı olan bant karikatürlerden yayınlamak için Wheeler-Nicholson Inc. şirketini kurdu. Bu şirketin ilk büyük işi Robert Louis Stevenson'ın Define Adası romanını görselleştirerek bant karikatür olarak yayınlamaktı. 

Binbaşı Birinci Dünya Savaşından sonra bir süre Fransa'da görev yapmıştı ve eşi ailesi Fransa'da yaşayan bir İsveç aristokratı Elsa Sachsenhausen Bjorkböm'dü. Wheeler-Nicholson İnc.'in işleri iyi gitmeye başlayınca çift çocuklarıyla birlikte Fransa'da yaşamaya başladı. Elsa bu şekilde ailesine yakın olabiliyordu. 1929 krizi Binbaşıyı tam da bu ortamda buldu. Wheeler-Nicholson ailesi New York'a döndü. Artık kitap ya da bant karikatür satmak daha zordu ve binbaşının daha çok çalışması gerekmekteydi.

O zamanın yayın dünyasında bant karikatürler çok revaçtaydı. Çizgi roman dergisi olarak görülebilecek tüm dergiler bu tip bantları satın alarak tekrar basıyorlardı. Bu ortamda binbaşı herkesin izlediği yolu izlemeyip bant karikatür formatında mizah hikayeleri basmaktansa daha ciddi hikayeler ve konular üzerinden, daha kendi başına, çizgi roman formatında bir şeyler basmak istiyordu. Bu ekonomik olarak da cazipti çünkü bant karikatürlere verecek çok fazla parası yoktu. Yaratıcılık açısından baksanız da, ekonomik sebepleri ön plana çıkarsanız da bant karikatürden çizgi roman stiline geçişten binbaşının çok önemli bir payı olduğu kesindir. 

Binbaşı gibi düşünen başka yayıncılar da vardı tabi ve 30'lu yılların başında çizgi romanlar yavaş yavaş ortaya çıkmaya başlıyordu. Binbaşı da 1934'de çizgi roman basmak amacıyla yeni bir şirket kurdu, bu şirketin adı National Allied Publications'dı. Bu şirket kendi özgün çizgi romanlarını üretecektir. Başka yayıncıların bantlarını alıp kullanmayacaktı. Şirket 1935 yılı şubat ayında ilk işini piyasaya çıkardı : New Fun : The Big Comic Magazine. 


Bu dergi tabloid gazete boyutundaydı. Yani 25cm x 38cm'lik bir boyutu vardı o zamanların çizgi romanları gibi.10¢'e satılıyordu. Bu fiyat bugünün parasıyla yaklaşık 1.70$'a karşılık geliyordu. Bir ekmek 8¢, bir galon benzin ise 10¢'di. 10¢ o zamanlar bir çizgi roman dergisinin ortalama fiyatıydı ve bu fiyat yaklaşık 30 sene hiç değişmedi. 

Dergi 36 sayfaydı, genelde bant karikatür formatında tek sayfalık mizahi çizgi hikayeler, aralara serpiştirilmiş yazılar ve resim sayfalarından oluşmaktaydı. Çizgi hikayelerin neredeyse hepsi bant karikatür mantığıyla bir sonraki sayıya devam edecek şekilde kurgulanmıştı. Hikayelerin tümü özgündü, bir kısmını binbaşı kendi yazıyordu. Böyle bir dergiyi çıkartmak ve devam ettirmek büyük bir riskti ama binbaşı bu riski almıştı ve zor da olsa da aldığı riskin karşılığını alacaktı.

Derginin ilk dört sayısı her ay bir sayı şeklinde yayınlandı. 5. sayı 1935'in ağustos ayında, 6. sayı ise ekim ayında yayınlandı. Bu deneme başarılı olmuştu ama Wheeler-Nicholson'ın istediği başka tür bir şeydi. 

Aralık ayında National Allied ikinci dergisini, New Comics'i yayınlamaya başladı. New Comics adeta günümüz çizgi romanının yolunda bir sonraki adımdı. Hikayeler ikişer sayfaya çıkmıştı. Baskı boyutu 20 cm x 27 cm ye gelmişti. Wheeler-Nicholson bu dergi için ikinci bir şirket kurdu: National Allied Newspaper Syndicate. Bu şirket herşeyiyle ilk şirketin aynısıydı, iki farklı şirket ile çalışmak binbaşının maliyetleri ve karları birbirinden ayırmak ve bir miktar vergiden kar etmek için düşündüğü bir yoldu. 


New Comics ile birlikte New Fun da More Fun adını aldı. More Fun da New Comics'e benzer bir yapıya büründü. İki dergi birlikte 1936 yılı boyunca yayınlandılar. Bu esnada iki dergide de mizah dozu bir miktar azalmıştı. Hala mizahi paneller yer alsa da diğer türde kısa hikayeler ağır basıyordu. Hikayeler üç dört sayfaya kadar büyümüşlerdi. En çok görülen temalar dedektiflik hikayeleri, macera hikayeleri, kurmaca savaş hikayeleri, tarihi hikayeler ve hayaletler basit gerçek üstü öğelerdi.

National Allied'ın dergileri çok fazla da olmasa satıyordu. Binbaşı dergileri pazarlayabilmek için büyük çaba harcıyordu. Bu tip özgün materyalden oluşan dergiler dağıtımcılar için yeniydi ve güvensizlik vardı. 

1937 yılında ilk önce New Comics adını değiştirerek New Adventure Comics oldu. Wheller-Nicholson'ın niyeti bu kitapta daha ciddi hikayeleri toplamak, mizahi hikayeleri ise More Fun Comics'de kullanmaktı. Aynı zamanda da yeni bir çizgi roman kitabının hazırlıklarına başlandı. Hatta bu kitabın yayınlanması için üçüncü bir şirket kurmayı düşünmeye başladı binbaşı. 

Bu yeni çizgi romanın  format olarak New Adventure Comics'e benzer olması planlandıysa da ton olarak biraz daha ciddi hikayeler ve karanlık bir görsellik kullanılmıştı. Bu kitap mart ayında ilk sayısıyla piyasaya çıktı ve günümüzde modern çizgi romanın ilk örneği olarak kabul edilmekte.

Devamı : Çizginin Doğuşu IV - Detective Comics

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder